Żołnierze Wyklęci to termin używany do opisania członków polskiego podziemia antykomunistycznego. Osoby te mimo zakończenia II wojny światowej, nie złożyły broni i kontynuowały walkę przeciwko Związkowi Radzieckiemu. Działali głównie w latach 1944-1963, prowadząc działania partyzanckie oraz atakując struktury władzy komunistycznej. Takie jak np. milicja i Urząd Bezpieczeństwa. Wielu z nich zostało schwytanych, skazanych na śmierć lub długie lata więzienia po brutalnych przesłuchaniach. Przez dziesięciolecia byli przedstawiani jako bandyci i zdrajcy przez władze PRL, ale po upadku komunizmu ich pamięć zaczęto przywracać i honorować. Dziś ich walka budzi wiele kontrowersji, ale jednocześnie stanowi symbol oporu i dążenia do niepodległości Polski.

Kim byli Żołnierze Wyklęci?

Żołnierze Wyklęci to termin używany do opisania członków polskiego podziemia antykomunistycznego, którzy po II wojnie światowej kontynuowali walkę przeciwko reżimowi komunistycznemu narzuconemu przez Związek Radziecki. Działali głównie w latach 1944-1963, a ich celem była wolna i niepodległa Polska.

Organizacje, w których działali to np. Narodowe Siły Zbrojne (NSZ), Armia Krajowa Obywatelska (AKO) i Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (WiN). Żołnierze Wyklęci prowadzili działania partyzanckie, atakowali milicję, Urząd Bezpieczeństwa (UB) oraz inne struktury władzy komunistycznej.

Wielu z nich zostało schwytanych, skazanych na śmierć lub długie lata więzienia, często w wyniku brutalnych przesłuchań i fałszywych oskarżeń. Przez dziesięciolecia byli oni przedstawiani jako bandyci i zdrajcy przez władze PRL. Dopiero po upadku komunizmu zaczęto przywracać ich pamięć i honorować ich walkę. Jednak dalej związane jest z nimi wiele kontrowersji.

Jakie kontrowersje związane są z Żołnierzami Wyklętymi?

Żołnierze Wyklęci budzą wiele kontrowersji z powodu różnorodnych ocen ich działań i moralnych aspektów ich walki. Oprócz walki z komunistami, niektóre oddziały były oskarżane o działania skierowane przeciwko cywilom, w tym mniejszościom narodowym. Są przypadki, kiedy ich akcje prowadziły do śmierci niewinnych osób, co rodzi pytania o moralność tych działań. Przykładem jest masakra w Wierzchowinach, gdzie oddział Narodowych Sił Zbrojnych zabił około 200 ukraińskich cywilów.

Współczesna polityczna interpretacja Żołnierzy Wyklętych bywa kontrowersyjna, z jednymi grupami gloryfikującymi ich bezkrytycznie, a innymi wskazującymi na złożoność ich działań. Istnieją rozbieżności w pamięci historycznej, gdzie jedni widzą w nich bohaterów narodowych, a inni krytykują za kontrowersyjne działania. W wielu przypadkach brakuje jednoznacznych dowodów na niektóre z oskarżeń, co utrudnia pełną ocenę ich działań. Kontakty Żołnierzy Wyklętych z lokalną ludnością były różne – od współpracy i wsparcia po zastraszanie i przemoc, co wpływa na ich rozbieżną ocenę w różnych regionach Polski.

Do najbardziej znanych Żołnierzy Wyklętych należą np. rotmistrz Witold Pilecki, major Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka" oraz generał Emil Fieldorf "Nil". Dziś ich postać jest symbolem oporu i walki o wolność Polski. W 2011 roku Sejm RP ustanowił 1 marca Narodowym Dniem Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.

Major Hieronim Dekutowski, pseudonim „Zapora”

Major Hieronim Dekutowski, pseudonim „Zapora”, był polskim żołnierzem i dowódcą partyzanckim. Odegrał znaczącą rolę w walce przeciwko okupantom niemieckim i reżimowi komunistycznemu. Urodził się 24 września 1918 roku w Dzikowie (obecnie część Tarnobrzega). W czasie II wojny światowej walczył w kampanii wrześniowej, a następnie przedostał się do Francji, gdzie wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

Po upadku Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie przeszedł szkolenie cichociemnych – elitarnych żołnierzy desantowych Armii Krajowej. W nocy z 16 na 17 września 1943 roku został zrzucony do Polski, gdzie szybko stał się jednym z najbardziej znanych dowódców partyzanckich. Walczył przeciwko Niemcom, a po wojnie kontynuował walkę przeciwko komunistycznej władzy.

Dekutowski dowodził Zgrupowaniem Oddziałów WiN (Wolność i Niezawisłość), które prowadziło akcje sabotażowe, likwidacje funkcjonariuszy UB i MO oraz inne działania przeciwko władzom komunistycznym. Był znany z odwagi i determinacji, ale też z umiejętności dowodzenia i organizacji.

W 1947 roku po ogłoszeniu amnestii dla członków podziemia, Dekutowski próbował wycofać się z walki. Jednak w 1948 roku został aresztowany przez UB. Po brutalnym śledztwie został skazany na karę śmierci i stracony 7 marca 1949 roku w więzieniu na Mokotowie w Warszawie.

Znaczek pocztowy w temacie Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych Major Hieronim Dekutowski

Emisja Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych - Major Hieronim Dekutowski, pseudonim „Zapora”

Znaczek pocztowy emisji "Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych" został wprowadzony do obiegu 30 kwietnia 2024 roku. Jego wartość wynosi 3,90 zł, a jego projektantem jest Jarosław Ochendzan.

Na znaczku przedstawiony jest wizerunek majora Hieronima Dekutowskiego ps. "Zapora". Znaczek został wydany z okazji 75. rocznicy śmierci Dekutowskiego, który po brutalnym śledztwie komunistycznym został zabity 7 marca 1949 roku w więzieniu na ul. Rakowieckiej w Warszawie.

Znaczek wydrukowano techniką rotograwiurową na papierze fluorescencyjnym, w formacie 31,25 x 51 mm, w nakładzie 120 000 sztuk. Arkusz zawiera 12 znaczków, a cała emisja wejdzie w skład abonamentu na arkusiki.