Spis treści kolekcji Statki i Okręty

Maszyna parowa wkraczał na statki z oporem była stosowana na okrętach, ponieważ wymagała zabierania węgla i nie była pewna w użyciu. Początkowo pędnikami były ogromne koła łopatkowe montowane na burtach, wystające ponad pokład, utrudniały rozmieszczenie artylerii i były narażone na szybkie uszkodzenie podczas bitwy. Stosowane śrub umieszczonych na rufie pod wodą spowodowało zanikanie żagli.

1.2  Koła łopatkowe montowane na burcie 

     1.3  Maszyna parowa   

             1.4  Wał napędowy i śruby okrętowe umieszczone na rufie jednostki

                                          1.5     5.11.1853 r. w czasie wojny rosyjsko-tureckiej doszło do pierwszego starcia dwóch okrętów parowych.
                    Były to rosyjska fregata „WŁADYMIR” i turecki „PERWAS-BARDII”. W wyniku odniesionych uszkodzeń okręt turecki poddał się.

Drewniany kadłub nie mógł sprostać pociskom wypełnionym materiałem wybuchowym więc zastąpiono go żelazem. Pierwszy okręt drewniany, osłonięty 10cm pancerzem na burtach, wybudowała Francja w 1859 była to pancerna fregata „GLOIRE” o wyp. 5600 W 1860 Anglia zwodowała żelazny „WARRIOR” pancerną fregatę 9210t wyp. Okręty nazwano pancernymi z racji posiadanego pancerza.

                                          1.6  „GLOIRE” 

 1.7  „WARRIOR”

Dnia 09.03.1862 na redzie portu Hampton (Stany Zjednoczone) starły się: okręt Konfederatów „VIRGINIA” (przejęta i przebudowana fregata Merrimack, artyleria 2x230,2x150,2x180mm gwintowane) i „MONITOR” (okręt Unii wyp. 900t, dł.52,5m z obracalną wieżą z dwoma działami 280mm). Rezultat pojedynku nierozstrzygnięty. Pomimo, że były to przybrzeżne okręty pancerne pojedynek wykazał znaczenie pancerza i napędu mechanicznego, stracie uświadomiło decydentom o możliwościach jakie są w nowych konstrukcja okrętowych.

                                          1.8  i 1.9 Koperta z listem do T.M. Kelsall odbywającego służbę na H.M.S. „TRAFALGAR”.

 Istniejące już okręty gruntownie przebudowano. Taki sam los spotkał H.M.S. „TRAFALGAR” Był to dwupokładowy brytyjski okręt liniowy I klasy wodowany 21.06.1841 w obecności królowej Wiktorii i setek tysięcy ludzi. Posiadał drewniany kadłub, wyp.2694t, 70,2m, 120 dział, 830 żeglarzy. Gruntownie przebudowany do 1859. Zamontowano maszynę parową i napęd śrubowy, wyp.4579t, załoga 89 marynarzy, posiadał 110 dział. Klasa Caledonia. Naklejony znaczek „Penny Star”, skasowany owalnym 334 (Halstead). Na odwrocie stempel jasnozielony z datą AP 7 18 5, dodatkowo zielony SHE ERNESS. HALSTEAD.

   1.10 „MONITOR”     

   1.11 „MONITOR”       

  1.12  Pojedynek dwóch pancernych okrętów „MONITOR”i „VIRGINIA”

Od połowy XIX nastąpił przewrót w rozwoju artylerii morskiej. Wprowadzono gwintowane lufy. Pociski zmieniły kształt kulisty na cylindryczny; zaczęto ładować je od strony wlotu, a nie przez wylot. Działo znajdowało się w zamkniętym pomieszczeniu zwanym kazamatem, umieszczone na burtach lub nadbudówkach; charakteryzował je nie ciężar kuli lecz średnica lufy.

   1.13 Działo okrętowe epoki żaglowców     

 1.14 Działa umieszczone w kazamatach

Krystalizuje się podział na klasy i podklasy. Największe, okręty liniowe (spuścizna epoki żagla) kosztujące duże pieniądze, wymagały osłony przez mniejsze jednostki jakimi były fregaty i korwety. Nowa technika wkraczała na te okręty powodując, że stawały się coraz większe i cięższe. Przeznaczeniem ich było prowadzenie rozpoznania i ubezpieczanie okrętów liniowych - pancerników w czasie walki. Prowadziły także działania krążownicze na liniach komunikacyjnych nieprzyjaciela. Wszystkie te działania wymagały krążenia po morzach i z tym wiąże się ich nazwa krążownik

1.15 Francuski okręt pancerny „REDOUTABLE” z centralną wieżą z barbetą, pierwszy okręt gdzie głównym materiałem konstrukcyjnym była stal, budowa 1878

1.16  Karta pocztowa z U.S.S. „FRANKLIN” stempel poczty okrętowej okrągły, czarny 27.JUL.1909. Okręt wcielony do służby w 1867 i pozostający w linii do 1877. Fregata o napędzie śrubowym. Wykorzystany jako U.S. Receiving Ship do 1915r. Największy na świecie okręt żaglowo-parowy.

   1.17 Duńska fregata żagowo-parowa „JYLLAND”       

 1.18  Francuski okręt pancerny „L’OCEAN” uzbrojenie  skoncentrowane na śródokręciu bud. 1868 wyp. 7749t,  86,2x17,5x9,1m, v 13w, załoga 778,   uzb:4x240,4x194, 4x164mm.  Zastosowano grodzie.

1.19 Kartka z amerykańskiej kanonierki U.S.S. PETREL Stempel poczty okrętowej czarny okrąg txt:U.S.S. PETREL NOV 24 P.M. 1910 Bud. 1888r wyp.1710 71,1 x11’2x5m, v 17w, uzb:6x127,4x57,2 i 2

1.20  Angielski okręt pancerny H.M.S. „INFLEXIBLE” z pancerzem 610mm

W ciągu rozwoju okrętów trwała rywalizacja pomiędzy pancerzem, a artylerią. Początkowo pocisk nie mógł przebić żelaznego pancerza, w związku z czym zwiększono kaliber i moc pocisku. Kiedy go przebijał zwiększono pancerz i tak bez końca. Dalsze przepychanki były niemożliwe, ponieważ działa oddawały po kilka strzałów, ze względu na szybko zużywający się gwint, a duży ciężar pancerza pozwalał na umieszczenie go w rejonie śródokręcia. Pojawienie się pancerza stalowego w 1877 wpłynęło na zmniejszenie jego grubości, odpowiedzią artylerii był pocisk przeciwpancerny.

1.21 List z niemieckiego OL (później okrętu szkolnego) stempel, okrętowy czarny, okrągły, typ 1, metalowy x2 txt: KAIS. DEUTSCHE MARINE SCHIFFSPOST No16 17.8.901 był to S.M.S. „CHARLOTTE” na odwrocie ręczny dopisek: S.M.S. CHARLOTTE fregata krążownicza z ożaglowaniem i pomocniczym sinikiem parowym, bud. 1886, 83,85x14,6x6,86m, v 13,5w, załoga 506, uzb: 18x150, 2x88, 6x37mm. Od 22.09.88 okręt szkolny.

1.22 Hiszpański „DESTRUKTOR”

Do okrętów bojowych zaliczano jeszcze pancerniki obrony wybrzeża i kanonierki. Wszystkie inne jednostki traktowano jako okręty specjalne i szkolne, rozróżniając poszczególne klasy, jak na przykład stawiacze min, transportowce itp.

Następny rozdział