7 sierpnia 2025 roku Poczta Polska wprowadziła do obiegu znaczek pocztowy o wartości 4,90 zł w ramach kolejnej odsłony serii "1. Dywizja Pancerna - Odyseja Wolności", która została poświęcona wyzwoleniu holenderskiej Bredy przez dywizję gen. Stanisława Maczka. Na znaczku przedstawiono portret generała Stanisława Maczka, podczas gdy na kopercie pierwszego dnia umieszczono historyczne zdjęcie żołnierzy na terenach wyzwolonej Bredy. Emisja ta podkreśla bohaterski szlak bojowy jednostki, która przeszła długą drogę walki od Francji przez Belgię aż po Holandię.

Spis treści:

• Kim był Generał Stanisław Maczek - Dowódca 1. Dywizji Pancernej?

• Jaka była filozofia wojenna generała Maczka?

• Historia 1. Dywizji Pancernej Odysei Wolności

• Jak przebiegało wyzwolenie Bredy z 29 października 1944 r. ?

• Pamięć mieszkańców Bredy o 1. Dywizji

• Jak wygląda znaczek pocztowy 1. Dywizja Pancerna - Odyseja Wolności - Wyzwolenie Bredy?

• Koperta pierwszego dnia (FDC)

• Wcześniejsze emisje z serii "1. Dywizja Pancerna - Odyseja Wolności"

• Dlaczego tematyka 1. Dywizji jest tak ważna?

  
  

Kim był Generał Stanisław Maczek - Dowódca 1. Dywizji Pancernej?

Stanisław Władysław Maczek urodził się 31 marca 1892 roku w podlwowskich Szczercach (obecnie ukraińskie Shchyrets), które wówczas znajdowało się na terytorium austro-węgierskiej Galicji. Jego droga do wojskowej sławy rozpoczęła się już w czasach I wojny światowej, kiedy służył w armii austriackiej.

Kiedy Polska ogłosiła odzyskanie niepodległości, Stanisław Maczek podjął decyzję o dezercji z wojska austriackiego i przedostał się na terytorium Rzeczpospolitej, gdzie wstąpił do tworzonego właśnie Wojska Polskiego i rozpoczął służbę w odradzającej się armii.

Maczek był żołnierzem, który nie przegrał żadnej bitwy podczas swojej długiej kariery wojskowej.

Portrety Generała Stanisława Maczka

Jaka była filozofia wojenna generała Maczka?

Maczek zasłynął nie tylko jako wybitny taktyk, ale również jako dowódca o głębokiej świadomości moralnej. Słynne słowa generała: "Żołnierz polski bić się może za wolność wielu narodów - umiera tylko dla Polski" stały się symbolem polskiego etosu wojskowego.

Tuż przed rozpoczęciem jednej z bitew generał Maczek wydał pamiętny rozkaz, w którym, zagrzewając swoich żołnierzy do boju, między innymi napisał: "Bijcie się twardo i po rycersku. [...] niechaj za zaszczyt walczenia z Wami Niemcy zapłacą obficie własną krwią".

Generał broni Stanisław Maczek - legenda Polskich Sił Zbrojnych - zmarł 11 grudnia 1994 roku, pozostawiając po sobie niezatarte wspomnienia jako prekursor polskiej broni pancernej i dowódca 1. Dywizji Pancernej, która m.in. wyzwoliła holenderską Bredę w 1944 roku.

Historia 1. Dywizji Pancernej Odysei Wolności

1 Dywizja Pancerna została sformowana na podstawie rozkazu Naczelnego Wodza, gen. broni Władysława Sikorskiego wydanego 25 lutego 1942 roku. Jej utworzenie nastąpiło na bazie jednostek wydzielonych ze składu I Korpusu Polskiego w Wielkiej Brytanii. Sformowana w 1942 roku 1. Dywizja Pancerna była pierwszą tego typu jednostką Wojska Polskiego, a gen. Stanisław Maczek objął jej dowództwo. Tym samym stając się kluczową postacią w rozwoju polskich wojsk pancernych.

W początkowym okresie jednostki dywizji uczestniczyły w osłanianiu około dwustukilometrowego odcinka wschodniego wybrzeża Szkocji przed ewentualnym desantem Wehrmachtu. Ten okres szkoleniowy był kluczowy dla przygotowania jednostki do przyszłych działań bojowych.

1 Dywizja Pancerna, znana była też jako "Czarne Diabły". Przezwisko to otrzymała od niemieckich przeciwników, którzy z szacunkiem i strachem odnosili się do skuteczności polskich pancerniaków.

Jak przebiegało wyzwolenie Bredy z 29 października 1944 r. ?

Pod koniec października 1944 roku 1. Dywizja Pancerna gen. Maczka przeprowadziła błyskotliwą operację wojskową, która zakończyła się sukcesem w postaci wyzwolenia holenderskiej Bredy spod okupacji niemieckiej. Dzięki doskonałemu planowaniu taktycznemu i niezłomnej determinacji polskich żołnierzy miasto zostało zdobyte bez większych strat wśród ludności cywilnej, co do dziś jest pamiętane przez wdzięcznych mieszkańców.

Miasto Breda było pod niemiecką okupacją od 1940 roku i jego zdobycie miało duże znaczenie dla dalszych działań aliantów. Walki rozpoczęły się od ofensywy wojsk kanadyjskich i brytyjskich, które wspierane były przez polską 1. Dywizję Pancerną generała Maczka. To właśnie polscy żołnierze odegrali kluczową rolę, przełamując niemieckie linie na południowo-wschodnich przedmieściach. Dzięki temu mogli szybko wkroczyć do centrum miasta.

Walki były trudne, bo Niemcy bronili się zaciekle, wykorzystując zabudowę do walk ulicznych. Jednak sprawne działania polskich czołgów i wsparcie artylerii pozwoliły zdobyć miasto już tego samego dnia. Wyzwolenie Bredy to nie tylko sukces militarny, ale też symbol odzyskiwania wolności przez okupowane narody. Po tej bitwie polska dywizja kontynuowała marsz na północ, wspierając aliantów w dalszych działaniach.

Pamięć mieszkańców Bredy o 1. Dywizji

Breda pozostaje jednym z najważniejszych symboli polsko-holenderskiej przyjaźni i wdzięczności, a mieszkańcy miasta regularnie organizują uroczystości rocznicowe ku czci polskich wyzwolicieli.

Na Polskim Honorowym Cmentarzu Wojskowym przy Ettensebaan w Bredzie odsłonięto pomnik gen. Stanisława Maczka. Pochowani tam są legendarny dowódca oraz jego podkomendni. Stało się to zgodnie z ostatnią wolą generała.

W 2024 roku w Bredzie odbyły się uroczystości 80. rocznicy wyzwolenia miasta przez 1. Dywizję. Obchodzona z wielką pompą, podkreślając trwałą pamięć Holendrów o polskich wyzwolicielach.

Jak wygląda znaczek pocztowy 1. Dywizja Pancerna - Odyseja Wolności - Wyzwolenie Bredy?

Dane techniczne znaczka:

• Data emisji: 7 sierpnia 2025 roku

• Wartość nominalna: 4,90 zł

• Nakład: 114 000 sztuk

• Format znaczka: 31,25 x 39,5 mm

• Ilość znaczków w arkuszu: 12

• Papier: fluorescencyjny

• Technika druku: offset

• Autor projektu: Agata Tobolczyk

Znaczek pocztowy Wyzwolenie Bredy 1 Dywizja Odyseja Wolności 2025

Na znaczku przedstawiono portret generała Stanisława Maczka. Grafika została zaprojektowana przez Agatę Tobolczyk. Projekt wykorzystuje klasyczne ujęcie portretowe, które skutecznie podkreśla wysoką rangę i znaczenie dowódcy 1. Dywizji Pancernej w historii polskiego oręża.

Koperta pierwszego dnia (FDC)

Format koperty FDC: 162 x 113 mm
Na kopercie pierwszego dnia umieszczono zdjęcie żołnierzy z czołgiem na terenach wyzwolonej Bredy. Fotografia dokumentuje moment wkroczenia polskich wojsk do holenderskiego miasta.

Koperta FDC Wyzwolenie Bredy 1 Dywizja Odyseja Wolności 2025

Formy wydawnicze:

Emisja z 7 sierpnia 2025 roku dostępna jest w następujących formach:

• Znaczek pojedynczy

• Arkusik zawierający 12 znaczków

• Koperta pierwszego dnia obiegu (FDC) format 162 x 113 mm

• Znaczek stemplowany

  
  

Wcześniejsze emisje z serii "1. Dywizja Pancerna - Odyseja Wolności"

Pierwsza emisja - 30 kwietnia 2024 (Nr kat. 5381)

Seria rozpoczęła się 30 kwietnia 2024 roku emisją o wartości 3,90 zł przedstawiającą załogę na czołgu 1. Dywizji Pancernej w Szkocji. Projekt wykonał Jarosław Ochendzan. Znaczek wydano w dwóch odmianach z różnym ząbkowaniem (5381I i 5381II) w nakładzie po 72.000 sztuk każdy. Sceneria szkocka nawiązywała do okresu formowania jednostki i przygotowań do działań bojowych.

Druga emisja - 20 sierpnia 2024 (Nr kat. 5412)

20 sierpnia 2024 roku Poczta Polska wydała drugą emisję serii. Na znaczku o wartości 4,90 zł przedstawiono czołg 1 Dywizji Pancernej w Normandii w 1944 roku. Autorem projektu był również Jarosław Ochendzan. Podobnie jak poprzednia, emisja składała się z dwóch odmian (5412I i 5412II) w nakładzie po 72.000 sztuk każda, dokumentując udział jednostki w kampanii normandzkiej.

Trzecia emisja - 28 lutego 2025 (Nr kat. 5438)

28 lutego 2025 roku ukazała się trzecia emisja serii o wartości 4,90 zł. Na znaczku przedstawiono żołnierzy 1. Dywizji Pancernej na czołgu, witanych po wyzwoleniu przez mieszkańców przygranicznych terenów Belgii. Projekt wykonała Agata Tobolczyk. Emisja składa się z dwóch odmian (5438I i 5438II) w nakładzie po 72.000 sztuk każda.

Dostępne w ofercie:

• Arkusik znaczków czyste

• Koperta pierwszego dnia FDC

Więcej o tej emisji pisaliśmy już na naszym blogu.

Czwarta emisja - 7 sierpnia 2025 (Nr kat. 5439)

Najnowsza, czwarta odsłona serii koncentruje się na wyzwoleniu Bredy. Znaczek o wartości 4,90 zł przedstawia portret gen. Maczka, a koperta FDC zawiera historyczne zdjęcie żołnierzy w wyzwolonej Bredzie. Autorem projektu jest Agata Tobolczyk.

Wszystkie emisje z serii charakteryzują się podobną specyfiką wydawniczą - każda składa się z dwóch odmian znaczków różniących się ząbkowaniem, wydanych w arkusikach 12-polowych w układzie tête-bêche (głowa do ogona). W arkusiku znajduje się 6 znaczków każdej odmiany, ułożonych naprzemiennie.

Dlaczego tematyka 1. Dywizji jest tak ważna?

Tematyka wojskowa cieszy się stałym zainteresowaniem wśród filatelistów. Znaczki poświęcone polskim sukcesom militarnym są szczególnie cenione przez kolekcjonerów zajmujących się historią Polski.

Historia 1. Dywizji Pancernej ma wymiar międzynarodowy. Jednostka walczyła na terenie Francji, Belgii i Holandii, co czyni ten znaczek interesującym również dla kolekcjonerów z tych krajów. Władze PRL pozbawiły generała polskiego obywatelstwa. Współczesna Polska przywróciła pamięć o jego zasługach. Emisja znaczka w 80. rocznicę wyzwolenia Bredy przypomina o tej historii.

Emisja znaczka w 2024 roku wpisuje się w szersze działania na rzecz zachowania pamięci o polskim wkładzie w zwycięstwo aliantów w II wojnie światowej. Jest to szczególnie ważne w kontekście zanikającej pamięci o tych wydarzeniach. 

Czytaj również:

• 1. Dywizja Pancerna - Odyseja Wolności - Emisja znaczków z dnia 30 kwietnia 2024

• Znaczek pocztowy 230. rocznica Insurekcji Kościuszkowskiej

• Polskie transatlantyki na nowych znaczkach Poczty Polskiej