W czerwcu 2025 roku do obiegu trafił znaczek pocztowy przedstawiający jeden z najciekawszych obiektów architektury neogotyckiej w Polsce - Pałac Marianny Orańskiej w Kamieńcu Ząbkowickim. Emisja ta jest częścią serii „Polska Zobacz Więcej”, która popularyzuje mniej znane, lecz niezwykle cenne zabytki i miejsca warte odwiedzenia w naszym kraju. Znaczek zaprojektowany przez Rocha Stefaniaka ukazuje przede wszystkim monumentalny charakter pałacu. To kolejna propozycja Poczty Polskiej dla kolekcjonerów i miłośników polskiego dziedzictwa kulturowego.

Marianna Orańska i jej wpływ na Dolny Śląsk

Marianna Orańska urodziła się w 1810 roku jako córka króla Niderlandów Wilhelma I i królowej Fryderyki Luizy. W 1830 roku jako 20-letnia, młoda kobieta nabyła dobra kamienieckie na Dolnym Śląsku, które miały stać się miejscem realizacji jej ambitnych planów. Pałac w Kamieńcu Ząbkowickim, zaprojektowany przez Karla Friedricha Schinkla i rozwijany pod nadzorem jego ucznia Ferdynanda Martiusa, był jednym z najważniejszych projektów wczesnego romantyzmu architektonicznego w Europie Środkowej.

Budowa rozpoczęła się w 1838 roku, lecz prace przerwało skomplikowane życie prywatne Marianny, w tym jej głośne rozwody i polityczne kontrowersje. Powrócono do niej dopiero w lataach 50. XIX wieku, a całość ukończono dopiero po śmierci projektanta. Pałac - mimo że nie pełnił funkcji oficjalnej rezydencji, był centrum życia gospodarczego, społecznego i kulturalnego regionu.

Marianna była postacią nietuzinkową, zaangażowaną w rozwój rolnictwa, szkolnictwa i przemysłu. Dzięki niej Kamieniec Ząbkowicki zyskał nową tożsamość, stając się jednym z najlepiej zorganizowanych majątków ziemskich ówczesnej Europy. Jej działania w regionie doczekały się uznania jeszcze za jej życia, a dziś jej dziedzictwo można odkrywać np. dzięki znaczkom pocztowym upamiętniającym jej pałac.

Szlak Marianny Orańskiej i rola pałacu w turystyce kulturowej

Obecnie istnieje specjalny Szlak Marianny Orańskiej, łączący miejsca związane z jej działalnością na terenie Polski i Czech. Pałac w Kamieńcu Ząbkowickim pozostaje najważniejszym punktem tego szlaku. Obiekt, po latach zaniedbań i zniszczeń w czasie II wojny światowej oraz okresie PRL, został poddany intensywnej renowacji. Dziś przyciąga turystów z całej Europy, nie tylko dzięki swojej architekturze, ale także przez organizowane wydarzenia kulturalne, wystawy i działalność edukacyjną.

Jest to żywe dziedzictwo filantropki i nowoczesnej kobiety XIX wieku, która potrafiła łączyć wizję artystyczną z działalnością społeczną. Warto dodać, że architektura pałacu, utrzymana w stylu neogotyku angielskiego (z wpływami włoskiego renesansu), czyni go obiektem wyjątkowym w skali kraju. Elewacje, wieże, wewnętrzne dziedzińce oraz park krajobrazowy tworzą spójną i monumentalną kompozycję przestrzenną. W filatelistyce znaczek z wizerunkiem pałacu z 2025 roku stanowi kontynuację tradycji ukazywania obiektów architektonicznych, w tym pałaców, willi i klasztorów na znaczkach pocztowych.

Marianna Orańska na portrecie autorstwa J. P. Koelmana

Jak wygląda znaczek pocztowy z pałacem w Kamieńcu Ząbkowickim?

Kamieniec Ząbkowicki jest położony na Dolnym Śląsku. Od lat przyciąga turystów, architektów i badaczy historii dzięki wyjątkowemu pałacowi wzniesionemu z inicjatywy Marianny Orańskiej - niderlandzkiej księżniczki i wizjonerki, która nadała regionowi nowe oblicze. W 1838 roku powierzyła projekt budowli Karlowi Friedrichowi Schinkelowi, jednemu z najwybitniejszych architektów XIX wieku. Położony na wzgórzu pałac miał nie tylko charakter rezydencji, ale i reprezentował nowoczesne podejście do planowania przestrzennego, inżynierii i estetyki.

Znaczek z 2025 roku oddaje te cechy, prezentując bryłę pałacu w ujęciu frontalnym, z uwzględnieniem jego monumentalnych wież i detali elewacji. Emisja wpisuje się w promocyjny cykl walorów filatelistycznych „Polska Zobacz Więcej”, mający na celu ukazanie lokalnych perełek architektonicznych, których nie sposób znaleźć w popularnych przewodnikach. Znaczek o nominale 4,90 zł, wydany w nakładzie 120 000 sztuk, powstał w technice offsetu na papierze fluorescencyjnym i stanowi atrakcyjny dodatek do kolekcji znaczków z kategorii Zamki i pałace, Architektura, Zabytki czy Polska Zobacz Więcej.

Znaczek wprowadzono do obiegu 27 czerwca 2025 roku. Jego projektantem jest Roch Stefaniak. Został wyemitowany razem ze znaczkiem poświęconym Sali Mastodonta w Jaskini Niedźwiedziej w Kletnie. Emisja obejmuje dwa znaczki po 4,90 zł, każdy w nakładzie 120 000 sztuk, druk offsetowy na papierze fluorescencyjnym, format 51 × 39,5 mm, arkusz sprzedażny po 8 sztuk. Numery katalogowe: 5463–5464. Koperta FDC: 2370. Znaczki objęto abonamentem.

Znaczek pocztowy Pałac Marianny Orańskiej w Kamieńcu Ząbkowickim - Emisja Polska Zobacz Więcej 2025

Polska Zobacz Więcej - filatelistyczna podróż po Polsce

Seria „Polska Zobacz Więcej” została stworzona przez Pocztę Polską z myślą o promocji mniej znanych miejsc, które mają swój charakter i wartość architektoniczną. W odróżnieniu od emisji przedstawiających najbardziej rozpoznawalne zabytki, jak Zamek Królewski czy Wawel, skupia się na lokalnych atrakcjach, które często pozostają poza głównymi trasami turystycznymi. Znaczki z tej serii prezentują obiekty z różnych regionów kraju, zachęcając do ich poznania i odwiedzenia. Każdy nowy projekt to okazja, by przyjrzeć się temu, co często omijane, a równie warte uwagi jak znane zabytki.

W ramach serii ukazały się już np. walory poświęcone zabytkom z województwa lubuskiego, warmińsko-mazurskiego czy dolnośląskiego. Ich wspólnym mianownikiem jest estetyczne opracowanie graficzne i wyraźne nawiązanie do otoczenia, w jakim dany obiekt się znajduje. Znaczki wyróżniają się spójnym stylem i starannym wykonaniem, co sprawia, że chętnie trafiają do zbiorów filatelistów. Emisje są również dostępne w abonamentach i niejednokrotnie towarzyszą im koperty FDC oraz foldery informacyjne. To jedna z nielicznych serii, która regularnie wprowadza do obiegu walory przedstawiające obiekty spoza głównego nurtu, co zwiększa jej rozpoznawalność wśród kolekcjonerów.